ยาสหัสธารา
เป็นยากลุ่มรักษาอาการทางกล้ามเนื้อและกระดูก เป็นยาในบัญชียาหลักแห่งชาติสมุนไพร
ประกอบด้วยสมุนไพร
พริกไทยล่อน
สรรพคุณ ขับลม ขับเหงื่อ แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ เป็นยาบำรุงธาตุ ช่วยให้เจริญอาหาร ขับลม ขับเสมหะ บำรุงธาตุ ใช้เป็นส่วนผสมสำคัญในยาอายุวัฒนะ
ดีปลี
สรรพคุณ ลดอาการท้องอืดท้องเฟ้อแน่นจุกเสียด บำรุงธาตุไฟ
เจตมูลเพลิง
สรรพคุณ เป็นยาบำรุงไฟธาตุ บำรุงโลหิต ขับลมในลำไส้และกระเพาะอาหารให้ผายเรอ แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ปวดเสียด แน่นหน้าอก ทำให้ร่างกายเกิดความอบอุ่น
หัศคุณเทศ
สรรพคุณ แก้ขัดยอกเสียดแทง กระจายเลือดลมให้เดินสะดวก แก้ลมอัมพฤกษ์อัมพาต
สมอไทย
สรรพคุณ แก้ลมป่วง แก้พิษร้อนภายใน แก้ลมจุกเสียด ถ่ายพิษไข้ คุมธาตุ แก้ไอเจ็บคอ ขับน้ำเหลืองเสีย แก้เสมหะเป็นพิษ แก้ดีพลุ่ง แก้อาเจียน บำรุงร่างกาย แก้นอนสะดุ้งผวา
รากตองแตก
สรรพคุณ เป็นยาถ่ายอย่างอ่อน ถ่ายเสมหะเป็นพิษ ถ่ายพิษพรรดึก ไม่ไซ้ท้อง ใช้ในรายที่ถ่ายด้วยยาดำไม่ได้ โรคริดสีดวงทวาร ถ่ายพยาธิ แก้ฟกบวม แก้บวมน้ำ
แก้ดีซ่าน แก้ม้ามอักเสบ แก้โลหิตจาง แก้ตับอักเสบ
เหง้าว่านน้ำ
สรรพคุณ เป็นยาขับลม ยาหอม แก้ธาตุพิการ เป็นยาขมช่วยเจริญอาหาร ช่วยได้ในอาการท้องเสีย อาหารไม่ย่อย และอ่อนเพลีย ราก แก้ไข้มาลาเรีย แก้หวัด หลอดลมอักเสบ แก้เจ็บคอ
แก้ปวดฟัน เป็นยาระบาย แก้เส้นกระตุก บำรุงหัวใจ แก้หืด แก้เสมหะ เผาให้เป็นถ่านรับประทานถอนพิษสลอด แก้ปวดศีรษะ แก้ลงท้อง พอกแก้ปวดตามข้อและกล้ามเนื้อ
การบูร
สรรพคุณ แก้ปวด แก้เคล็ดบวม ขัดยอก แพลง แก้กระตุก แก้ปวดข้อ แก้ปวดเส้นประสาท แก้ปวดขัดตามเส้นประสาท ข้อบวมเป็นพิษ แก้เคล็ดบวม เส้นสะดุ้ง กระตุก ขัดยอกแพลง
ดอกจันทน์
สรรพคุณบำรุงโลหิต บำรุงธาตุ ขับลม แก้ปวดมดลูก แก้ท้องร่วง บำรุงกำลัง บำรุงผิวเนื้อให้เจริญ น้ำมันระเหยง่ายใช้เป็นส่วนผสมของขี้ผึ้งที่ใช้ทาระงับความปวด
ใช้ขับประจำเดือน ทำให้แท้ง ทำให้ประสาทหลอน ประเทศอินโดนีเซียใช้บำรุงธาตุ แก้ปวดข้อ กระดูก
เทียนแดง
สรรพคุณ เมล็ด ใช้แก้เสมหะ แก้ลม แก้น้ำดีพิการ แก้คลื่นเหียนอาเจียน แก้ลมเสียดแทงสองราวข้าง ขับน้ำนม แก้ลักปิดลักเปิด ฟอกโลหิต
ลูกจันทน์
สรรพคุณ ใช้แก้ธาตุพิการ บำรุงกำลัง แก้ไข้ บำรุงหัวใจ บำรุงธาตุ แก้จุกเสียด ขับลม รักษาอาการอาหารไม่ย่อย คลื่นไส้อาเจียน ท้องเสีย แก้บิด แก้กำเดา
แก้ท้องร่วง แก้ร้อนใน กระหายน้ำ แก้เสมหะโลหิต แก้ปวดมดลูก และบำรุงโลหิต
เทียนตาตั๊กแตน
สรรพคุณ ระงับอาการเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบ แก้เส้นท้องพิการ แก้นอนสะดุ้ง คลุ้มคลั่ง
มหาหิงคุ์
สรรพคุณ แก้ปวดท้อง ช่วยย่อยอาหาร ขับลม และลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ
เทียนสัตตบุษย์
สรระคุณ แก้พิษระส่ำระสาย แก้อาการหอบ และสะอึก แก้ไข้ แก้ไอ แก้หลอดลมอักเสบ
เทียนขาว
มีฤทธิ์กระตุ้น ขับลม ใช้ขับผายลมในเด็ก ปรุงเป็นยาหอมขับลมในลำไส้ บำรุงธาตุ
เทียนดำ
ขับเสมหะให้ลงสู่คูทวาร ขับลมในลำไส้ ช่วยย่อย แก้ท้องอืด เฟ้อ แก้อาเจียน บำรุงโลหิต ขับน้ำนม ขับปัสสาวะ ขับระดู บีบมดลูก แก้โรคลม ขับพยาธิ
รากจิงจ้อ
สรรพคุณ แก้เสมหะและลม ช่วยการย่อยอาหาร แก้กำเดา และโลหิต
บัญชียาจากสมุนไพร ที่มีการใช้ตามองค์ความรู้ดั้งเดิม ตามประกาศคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ ในบัญชียาหลักแห่งชาติ ปรากฏการใช้จิงจ้อ ในยารักษาอาการโรคในระบบต่างๆของร่างกาย “ยาสหัศธารา” มีส่วนประกอบของจิงจ้อร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่นๆ ในตำรับ ใช้ขับลมในเส้น
โกฐกรักกรา
สรรพคุณ ขับลมในลำไส้ แก้คลื่นเหียนอาเจียน แก้ดีพิการ ปวดหัวตัวร้อน นอนสะดุ้ง แก้ริดสีดวงทวาร
โกฐเขมา
สรรพคุณ เป็นยาบำรุงธาตุ ขับลม เป็นยาบำรุง ใช้แก้โรคเข้าข้อ เป็นยาเจริญอาหาร
โกฐก้านพร้าว
ใช้แก้ไข้เรื้อรัง และแก้ไข้ซึ่งมีอาการให้สะอึก แก้หอบ แก้เสมหะเป็นพิษ โกฐก้านพร้าวเป็นโกศชนิดหนึ่งในพิกัดโกฐทั้ง 7 และโกฐทั้ง 9
ตำราอายุรเวทของอินเดียกล่าวว่า ถ้าใช้ในขนาดต่ำๆ จะมีสรรพคุณบำรุงธาตุทำให้เจริญอาหาร และเป็นยาระบายอ่อนๆ แต่ถ้าใช้มากจะเป็นยาบำรุง
และเชื่อกันว่าเป็นยาแก้ไข้จับสั่น และเป็นยาขับน้ำดี ราก แก้ไข้ แก้ไข้ซึ่งมีอาการให้สะอึก แก้สะอึก แก้หอบเพราะเสมหะเป็นพิษ แก้อาเจียน แก้ลม แก้กำเดา
โกฐพุงปลา
สรรพคุณ แก้อุจจาระธาตุพิการ แก้อติสาร แก้บิดมูกเลือด คุมธาตุ แก้ไข้จากลำไส้อักเสบ แก้ไข้พิษ แก้พิษทำให้ร้อน แก้อาเจียน แก้เสมหะพิการ
แก้เม็ดยอดภายใน สมานแผล แก้ฝีภายใน แก้โรคอุจจาระธาตุลงอติสาร ลงแดง เป็นยาฝาดสมาน
ข้อบ่งใช้
แก้ลมในเส้น แก้ลมกองหยาบ
ข้อห้ามใช้
- ห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์ และผู้ที่มีไข้
ข้อควรระวัง
- ควรระวังการบริโภคในผู้ป่วยโรคความดันสูง โรคหัวใจ โรคแผบเปื่อยเพปติกและโรคกรดไหลย้อน เนื่องจากเป็นตำรับยารสร้อน
- ควรระวังการใช้ยาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได้
- ควรระวังการใช้ยานี้ร่วมกับ phynetoin , propranolol , theophylline , และ rifamcin เนื่องจากตำรับยานี้มีพริกไทยในปริมาณสูง
อาการไม่พึงประสงค์
ร้อนท้อง แสบท้อง คลื่นไส้ คอแห้ง ผื่นคัน